.
Bia³a Pani w ko¶ciele oo. Franciszkanów w WilnieHistoria tej figury jest bogata i kryje w sobie trochê tajemniczo¶ci. Niestety, archiwa ko¶cio³a o.o. Franciszkanów w Wilnie w znacznej czêsci zosta³y zniszczone w 1947 r. podczas ponownego zamkniêcia ko¶cio³a przez w³adze sowieckie.
Zachowa³y siê jednak ¶wiadectwa i kroniki spisane przez o. W³adys³awa Kamila Wielemañskiego, który do 1947 r. pracowa³ w Wilnie, a potem zosta³ zes³any na kotorgê do ³agrów sowieckich.
Pod fotografiami , autorstwa W³adys³awa Pitaka, zamieszczamy informacje wg zapisków o. Wielemañskiego wykonanych w Ksiêdze Konwentualnej oo. Franciszkanów w Wilnie i ich fragmentów opublikowanych w Kurierze Wileñskim w 1994 r. oraz fragmentów pracy magisterskiej napisanej przez Janusza M. Kru¿yckiego (OFM Conv) pod kierunkiem o. dra Grzegorza M. Bartosika na Wydz. Teologicznym ATK w Warszawie.
Fotografie i teksty dot. figury Matki Boskiej Brzemiennej (Bia³ej Pani) dostarczy³ nam W³adys³aw Pitak za zgod± rektora ko¶cio³a o.o. Franciszkanów w Wilnie, o. dra Marka Dettlaffa.
Zapraszamy do odwiedzenia naszej galerii:
@@@@@@@@@@@@@@@@
Figura Bia³ej Pani w ko¶ciele oo.Franciszkanów w Wilnie.
foto: W³adys³aw Pitak (
sokal2@wp.pl )
.
Figura ma pochodziæ z czasów pó¼nego baroku (XVII w.), a pomys³odawc± by³ ponoæ Hetman Wielki Litewski - Micha³ Pac, który w 1676 r rze¼biarzom w³oskim Piotrowi Perettiemu i Janowi Galli da³ polecenie sporz±dzenia pos±gu Matki Bo¿ej (w jednym egzemplarzu) z bia³êj masy, wielko¶ci przeciêtnego cz³owieka i oddaæ go do ko¶cio³a Ojców Franciszkanów na Piaskach, by w tej pierwszej katedrze, zniszczonej po¿arem i odnowionej, sta³a w o³tarzu i broni³a ludzi Wilna od zarazy materialnej i duchowej - "Tak obieca³em Matce Bo¿ej pod Chocimiem".
.
Figura Bia³ej Pani w ko¶ciele oo.Franciszkanów w Wilnie.
foto: W³adys³aw Pitak (
sokal2@wp.pl )
.@@@@@@@@@@@@@@@@
Opieraj±c siê na ¶wiadectwie o. Wielemañskiego statuê NMP ustawiono w klasztorze (obok ko¶cio³a) 12 czerwca 1794 r. Kroniki zakonne datuj± jednak pojawienie siê figury NMP w konwencie wileñskim na rok 1750.
Figurê ustawiono w przedsionku rozmównicy klasztornej przy furcie, Szybko ów pos±g zyska³ s³awê jako "³askami s³yn±cy". ¦wiadczy³y o tym zawieszane w drewnianych szafkach po obu stronach figury ró¿norodne wota.
.
Figura Bia³ej Pani w ko¶ciele oo.Franciszkanów w Wilnie.
foto: W³adys³aw Pitak (
sokal2@wp.pl )
@@@@@@@@@@@@@@@@
Po upadku Powstania Styczniowego, w 1864 r. Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych na terenie zaboru rosyjskiego uleg³ kasacji, a jego maj±tek zosta³ skonfiskowany.
Figura Matki Bo¿ej, z rozkazu w³adz rosyjskich mia³a byæ zniszczona, ale katolicki urzêdnik Feliks Pietraszkiewicz ca³± niszê, w której figura by³a umieszczona w 1890 r. samowolnie wy³o¿y³ deskami i otynkowa³, pozostawiaj±c bia³y pos±g wewn±trz ¶ciany.
.
Figura Bia³ej Pani w ko¶ciele oo.Franciszkanów w Wilnie.
foto: W³adys³aw Pitak (
sokal2@wp.pl )
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
Z czasem tynk odpad³, deski powysycha³y i przez szpary w nich mo¿na by³o zauwa¿yæ postaæ Bia³ej Pani.
Kto¶ wyci±³ w deskach ma³e okienko, przez które by³o widaæ czê¶æ postaci Matki Boskiej i zawiesi³ powy¿ej lampkê. Przed figur± zaczêli siê gromadziæ modl±cy.
Gdy w 1905 r. wydano "ukaz" tolerancyjny, daj±cy wierz±cym pewne swobody, Ludwik Ostreyko - pracownik magistratu miejskiego uzyska³ pozwolenie na renowacjê figury i urz±dzenie skromnej kaplicy przerobionej z dawnego przedsionka rozmównicy klasztornej przy furcie.
Przy pomocy wiernych, kaplicê odgrodzono od konwentu ¶ciank±. Dawne drzwi przerobiono na ozdobne okno. Figurê przyozdobiono dwoma anio³ami, trzymaj±cymi nad g³ow± Maryi koronê, a u stóp Bia³ej Pani postawiono skromny o³tarz.
.
Figura Bia³ej Pani w ko¶ciele oo.Franciszkanów w Wilnie.
foto: W³adys³aw Pitak (
sokal2@wp.pl )
@@@@@@@@@@@@@@@@@@
Dnia 8.10.1906 r. biskup wileñski Edward Ropp dokona³ uroczystego po¶wiêcenia figury Madonny i nowej kaplicy pod wezwaniem Niepokalanego Poczêcia i przeznaczono j± dla stowarzyszenia S³ug Katolickich ¶w. Zyty.
Franciszkanie, po powrocie do miasta, zaczêli s³u¿yæ ludno¶ci w tej w³a¶nie "Ma³ej Ostrej Bramie", jak nazywano kaplicê, a¿ do roku 1934, tj. do odzyskania przez zakon ko¶cio³a.
.
Figura Bia³ej Pani w ko¶ciele oo.Franciszkanów w Wilnie.
foto: W³adys³aw Pitak (
sokal2@wp.pl )
.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
Po odzyskaniu ko¶cio³a, w kwietniu 1935 r. figurê ustawiono w ¶wi±tyni. Nabo¿eñstwa przed ni± odbywa³y siê do 1947 r.
W tym roku ko¶ció³ zosta³ ponownie skonfiskowany i przerobiony na archiwum NKWD, a kaplicê (w lewej nawie ko¶cio³a), w której sta³a figura zamurowano.
.
W 1992 r. archiwum NKWD wywieziono. Zrujnowany ko¶ció³ pozosta³ opuszczony.
W lipcu 1993 r. rozpoczêto demonta¿ ¶ciany odgradzaj±cej kaplicê, a nastêpnie w ca³ej ¶wi±tyni rozpoczêto prace archeologiczne. Przez kilka lat ko¶ció³ by³ w³asno¶ci± Kurii Metropolitalnej w Wilnie
.
