.
BiaÂła Pani w koÂściele oo. FranciszkanĂłw w WilnieHistoria tej figury jest bogata i kryje w sobie trochĂŞ tajemniczoÂści. Niestety, archiwa koÂścioÂła o.o. FranciszkanĂłw w Wilnie w znacznej czĂŞsci zostaÂły zniszczone w 1947 r. podczas ponownego zamkniĂŞcia koÂścioÂła przez wÂładze sowieckie.
ZachowaÂły siĂŞ jednak Âświadectwa i kroniki spisane przez o. WÂładysÂława Kamila WielemaĂąskiego, ktĂłry do 1947 r. pracowaÂł w Wilnie, a potem zostaÂł zesÂłany na kotorgĂŞ do ÂłagrĂłw sowieckich.
Pod fotografiami , autorstwa WÂładysÂława Pitaka, zamieszczamy informacje wg zapiskĂłw o. WielemaĂąskiego wykonanych w KsiĂŞdze Konwentualnej oo. FranciszkanĂłw w Wilnie i ich fragmentĂłw opublikowanych w Kurierze WileĂąskim w 1994 r. oraz fragmentĂłw pracy magisterskiej napisanej przez Janusza M. KruÂżyckiego (OFM Conv) pod kierunkiem o. dra Grzegorza M. Bartosika na Wydz. Teologicznym ATK w Warszawie.
Fotografie i teksty dot. figury Matki Boskiej Brzemiennej (BiaÂłej Pani) dostarczyÂł nam WÂładysÂław Pitak za zgodÂą rektora koÂścioÂła o.o. FranciszkanĂłw w Wilnie, o. dra Marka Dettlaffa.
Zapraszamy do odwiedzenia naszej galerii:
@@@@@@@@@@@@@@@@
Figura BiaÂłej Pani w koÂściele oo.FranciszkanĂłw w Wilnie.
foto: WÂładysÂław Pitak (
sokal2@wp.pl )
.
Figura ma pochodziÌ z czasów póŸnego baroku (XVII w.), a pomys³odawc¹ by³ ponoÌ Hetman Wielki Litewski - Micha³ Pac, który w 1676 r rzeŸbiarzom w³oskim Piotrowi Perettiemu i Janowi Galli da³ polecenie sporz¹dzenia pos¹gu Matki Bo¿ej (w jednym egzemplarzu) z bia³êj masy, wielkoœci przeciêtnego cz³owieka i oddaÌ go do koœcio³a Ojców Franciszkanów na Piaskach, by w tej pierwszej katedrze, zniszczonej po¿arem i odnowionej, sta³a w o³tarzu i broni³a ludzi Wilna od zarazy materialnej i duchowej - "Tak obieca³em Matce Bo¿ej pod Chocimiem".
.
Figura BiaÂłej Pani w koÂściele oo.FranciszkanĂłw w Wilnie.
foto: WÂładysÂław Pitak (
sokal2@wp.pl )
.@@@@@@@@@@@@@@@@
OpierajÂąc siĂŞ na Âświadectwie o. WielemaĂąskiego statuĂŞ NMP ustawiono w klasztorze (obok koÂścioÂła) 12 czerwca 1794 r. Kroniki zakonne datujÂą jednak pojawienie siĂŞ figury NMP w konwencie wileĂąskim na rok 1750.
Figurê ustawiono w przedsionku rozmównicy klasztornej przy furcie, Szybko ów pos¹g zyska³ s³awê jako "³askami s³yn¹cy". Œwiadczy³y o tym zawieszane w drewnianych szafkach po obu stronach figury ró¿norodne wota.
.
Figura BiaÂłej Pani w koÂściele oo.FranciszkanĂłw w Wilnie.
foto: WÂładysÂław Pitak (
sokal2@wp.pl )
@@@@@@@@@@@@@@@@
Po upadku Powstania Styczniowego, w 1864 r. Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych na terenie zaboru rosyjskiego ulegÂł kasacji, a jego majÂątek zostaÂł skonfiskowany.
Figura Matki Bo¿ej, z rozkazu w³adz rosyjskich mia³a byÌ zniszczona, ale katolicki urzêdnik Feliks Pietraszkiewicz ca³¹ niszê, w której figura by³a umieszczona w 1890 r. samowolnie wy³o¿y³ deskami i otynkowa³, pozostawiaj¹c bia³y pos¹g wewn¹trz œciany.
.
Figura BiaÂłej Pani w koÂściele oo.FranciszkanĂłw w Wilnie.
foto: WÂładysÂław Pitak (
sokal2@wp.pl )
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
Z czasem tynk odpadÂł, deski powysychaÂły i przez szpary w nich moÂżna byÂło zauwaÂżyĂŚ postaĂŚ BiaÂłej Pani.
Ktoœ wyci¹³ w deskach ma³e okienko, przez które by³o widaÌ czêœÌ postaci Matki Boskiej i zawiesi³ powy¿ej lampkê. Przed figur¹ zaczêli siê gromadziÌ modl¹cy.
Gdy w 1905 r. wydano "ukaz" tolerancyjny, dajÂący wierzÂącym pewne swobody, Ludwik Ostreyko - pracownik magistratu miejskiego uzyskaÂł pozwolenie na renowacjĂŞ figury i urzÂądzenie skromnej kaplicy przerobionej z dawnego przedsionka rozmĂłwnicy klasztornej przy furcie.
Przy pomocy wiernych, kaplicĂŞ odgrodzono od konwentu ÂściankÂą. Dawne drzwi przerobiono na ozdobne okno. FigurĂŞ przyozdobiono dwoma anioÂłami, trzymajÂącymi nad gÂłowÂą Maryi koronĂŞ, a u stĂłp BiaÂłej Pani postawiono skromny oÂłtarz.
.
Figura BiaÂłej Pani w koÂściele oo.FranciszkanĂłw w Wilnie.
foto: WÂładysÂław Pitak (
sokal2@wp.pl )
@@@@@@@@@@@@@@@@@@
Dnia 8.10.1906 r. biskup wileĂąski Edward Ropp dokonaÂł uroczystego poÂświĂŞcenia figury Madonny i nowej kaplicy pod wezwaniem Niepokalanego PoczĂŞcia i przeznaczono jÂą dla stowarzyszenia SÂług Katolickich Âśw. Zyty.
Franciszkanie, po powrocie do miasta, zaczĂŞli sÂłuÂżyĂŚ ludnoÂści w tej wÂłaÂśnie "MaÂłej Ostrej Bramie", jak nazywano kaplicĂŞ, aÂż do roku 1934, tj. do odzyskania przez zakon koÂścioÂła.
.
Figura BiaÂłej Pani w koÂściele oo.FranciszkanĂłw w Wilnie.
foto: WÂładysÂław Pitak (
sokal2@wp.pl )
.@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
Po odzyskaniu koÂścioÂła, w kwietniu 1935 r. figurĂŞ ustawiono w ÂświÂątyni. NaboÂżeĂąstwa przed niÂą odbywaÂły siĂŞ do 1947 r.
W tym roku koœció³ zosta³ ponownie skonfiskowany i przerobiony na archiwum NKWD, a kaplicê (w lewej nawie koœcio³a), w której sta³a figura zamurowano.
.
W 1992 r. archiwum NKWD wywieziono. Zrujnowany koœció³ pozosta³ opuszczony.
W lipcu 1993 r. rozpoczêto demonta¿ œciany odgradzaj¹cej kaplicê, a nastêpnie w ca³ej œwi¹tyni rozpoczêto prace archeologiczne. Przez kilka lat koœció³ by³ w³asnoœci¹ Kurii Metropolitalnej w Wilnie
.